کودک خجالتی و رفتار های مناسب والدین

خجالت، برگرفته از یک کنش طبیعی نسبت به محیط‌ها و یا افراد جدید می باشد که در درون خود آمیخته ای از احساس کنجکاوی، ترس، عدم عزت نفس و اضطراب است. بیشتر کودکان قبل از سن 3 سالگی در ارتباط با محیط ها و افراد جدید هیچ مشکلی ندارند و به راحتی با همه ارتباط برقرار می‌کنند اما بعد از این سن، احساس خجالت که با چاشنی ترس از روبرو شدن با ناشناخته هایشان همراه است، در کودکان پدیدار می گردد. در این زمان است که ناگهان کودک اجتماعی و برون‌گرای شما تبدیل به یک کودک خجالتی و گوشه گیر می شود. در ادامه راهکارهای مناسب برای برخورد صحیح با خجالت کشیدن کودکان را مطرح می نماییم.

راهکارهای درمان خجالت کشیدن کودکان

1- همواره احساس کودکتان را تایید کنید.

 زمانی که کودکتان از چیزی یا اتفاقی ترسید به او نگویید که نترس، شجاع باش، اینکه ترس نداره، بلکه باید بگویید که میدونم میترسی، منم میترسیدم، یا هرکسی جای تو بود میترسید. اگر احساس ترس کودک را نادیده بگیرید و آن را نفی کنید در واقع این پیام را به ناخودآگاه کودکتان وارد کرده اید که احساس تو اشتباه بوده و دور از واقعیت است و در اینصورت کودک سعی میکند احساس خود را بروز ندهد و خجالتی بودنش تشدید می شود.

2- هیچگاه اشتباهات کودکتان را در مقابل دیگران بطور مستقیم اصلاح نکنید!

اگرکودکتان در مقابل جمع خطا یا اشتباهی در رفتار یا کلام خود داشت هرگز بلافاصله و بطور مستقیم آن را اصلاح نکنید. این کار باعث تخریب شخصیت و عزت نفس کودک می گردد. سعی کنید رفتار صحیح را بصورت ضمنی و با رفتار صحیح خود به اون نشان دهید و یا در خلوت و بدور از حضور دیگران اشتباهش را به او گوشزد کنید.

3- کودکان در هنگام صحبت نیازمند توجه کامل شما هستند.

زمانی که کودکتان با شما صحبت میکند در واقع می خواهد یک واقعیت کشف شده توسط خودش را به شما انتقال دهد. او اکنون در آستانه ایجاد یه کنش مثبت اجتماعی است. پس سعی کنید به او توجه مخصوص نشان دهید. اگر مشغول کاری هستید از او بخواهید که بعد از اتمام کارتان صحبتش را ادامه دهد. گاهی از او بخواهید برایتان کتاب بخواند، اواز بخواند، فیلمی را که دیده تعریف کند و نشان بدهید مشتاق شنیدن او هستید.

4- تنبیه و قهر کردن را حذف کنید.

هیچ عمل اشتباهی ارزش تنبیه شدن کودکتان را ندارد. هرگز قهر کردن را به عنوان ابزاری تنبیهی استفاده نکنید. یادتان باشد تنبیه اولین اثرش تخریب شخصیت کودک است نه اصلاح رفتار او! اجازه بدهید اشتباهات بی خطر را تجربه کند و در صورت نیاز صرفا کمکش کنید.

5- برای مقابله با خجالت کشیدن کودکان، آنها را تشویق کنید.

کودکان خجالتی همیشه فکر می کنند دیگران در مورد آنها بد قضاوت می کنند. پس هر بار کار درستی انجام می دهد، او را تشویق کنید. مثلا بگویید من به تو افتخار می کنم، چقدر توانایی و … . سعی کنید در میان جمع نیز او را تحسین نمایید. به کودکتان مسئولیت انجام برخی کارها را بسپارید و سپس از او بخاطر انجام آن کارها قدردانی کنید. با این اقدام خجالت کشیدن کودک را کاهش داده اید. 

6- کودک خجالتی را تشویق به انجام فعالیت های گروهی نمایید.

حضور کودک در بین بچه های هم سن خودش و انجام یک فعالیت گروهی و ایفای نقش مناسب در آن، می تواند به بهبود برقراری ارتباط وی وکاهش خجالت کشیدن کودک کمک نماید.

7- هر روز ویژگی های خوبش را یادآوری کرده و از او تشکر نمایید.

با جملاتی نظیر مرسی پسر خوبم، ممنون دختر مهربانم سعی کنید عزت نفس را در کودکتان افزایش دهید. او باید بداند که حضورش و اعمال و رفتارش ارزشمند است و او لایق ستایش شماست. تنها در اینصورت است که دیگر خجالت کشیدن و کناره گیری انتخاب او نخواهد بود.

8- از انتخاب های کودک ایراد نگیرید و سلیقه اش را تمسخر نکنید.

کودک شمابه عنوان یک انسان حق دارد سلایق خاص خودش را داشته باشد و لزومی ندارد که منطبق با خواست شما یا دیگری باشد.

9- هرگز کودک خود را با کسی مقایسه نکنید.

یکی از رفتارهای با آثار مخرب بسیار زیاد همین مقایسه کودک با دیگران است که قطعا منجر به خجالت کشیدن کودک در مقابل دیگران خواهد شد. این عمل رفته رفته باعث تخریب عزت نفس، اعتماد بنفس، قدرت تشخیص درست و غلط و قدرت تصمیم گیری کودک شده و او را منزوی و خجالتی خواهد نمود.

10- از ایجاد احساس شرم و گناه در کودکتان پرهیز کنید.

از بکار بردن جملاتی نظیر خسته ام کردی، کاش به دنیا نمیومدی، منو پیر کردی، بمیرم از دستت راحت بشم، تو هم مثل فلانی هستی، جدا خودداری کنید. نگذارید سخنان شما باعث افزایش خجالت کشیدن کودکان گردد. 

11- هیچگاه از معایب کودکتان در جمع سخن نگویید.

سخن گفتن در میان جمع دوستان و اطرافیان، راه درمان کودک خجالتی نیست. این کار فقط شرایط را سخت تر می نماید. هرگز این کار را انجام ندهید. کودکان خجالتی بیش از قضاوت های منفی به قضاوت های مثبت محتاج اند.

12- هیچگاه کودکتان را مورد تمسخر قرار ندهید.

بخصوص در جمع افراد غریبه و مکان های جدیدی که در آنها کودک بیشتر احساس خجالت می کند. هرگز به او یا کارهایش نخندید مگر اینکه خودش این انتظار را از شما داشته باشد.

مجله کودک توتوتین